کد مطلب:124 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:409
مسائل متفرقه
مسأله 1383 ـ مسافر مخیّر است در شهر مكّه و شهر مدینه و مسجد كوفه نمازش را تمام بخواند یا شكسته، و در این سه مكان فرقی بین بناء اصلی و اوّلیّه و آنچه بعد اضافه شده نمی باشد، و نیز مسافر می تواند در حرم و رواق حضرت سیدالشّهداء(علیه السلام)بلكه در مسجد متصل به حرم نماز را تمام یا شكسته بخواند.
مسأله 1384 ـ كسی كه می داند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند اگر در غیر چهار مكانی كه در مسأله پیش گفته شد عمداً نمازش را تمام بخواند، نمازش
[229]
باطل است. و نیز اگر فراموش كند كه نماز مسافر شكسته است و تمام بخواند بنابر احتیاط واجب باید اگر وقت هم گذشته قضا نماید.
مسأله 1385 ـ كسی كه می داند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند اگر بدون توجه و به طور عادت نمازش را تمام بخواند نمازش باطل است و نیز اگر حكم مسافر و سفر خود را فراموش كرده باشد در صورتی كه وقت داشته باشد نمازش را دوباره بخواند بلكه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.
مسأله 1386 ـ مسافری كه نمی داند باید نماز را شكسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
مسأله 1387 ـ مسافری كه می داند باید نماز را شكسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند مثلاً نداند كه در سفر هشت فرسخی باید شكسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی كه وقت باقی است باید نماز را شكسته بخواند و اگر وقت گذشته قضای نماز شكسته را باید بجا آورد.
مسأله 1388 ـ مسافری كه می داند باید نماز را شكسته بخواند اگر به گمان اینكه سفر او كمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند وقتی بفهمد سفرش هشت فرسخ بوده نمازی را كه تمام خوانده باید دوباره شكسته بخواند و اگر وقت هم گذشته قضای آن را به صورت شكسته بخواند.
مسأله 1389 ـ اگر فراموش كند كه مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شكسته بجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست ولی اگر به علت نسیانِ حكم بوده، به احتیاط واجب قضای آن را در خارجِ وقت بجا آورد.
مسأله 1390 ـ كسی كه باید نماز را تمام بخواند اگر شكسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است.
مسأله 1391 ـ اگر مشغول نماز چهار ركعتی شود و در بین نماز یادش بیاید كه مسافر است یا ملتفت شود كه سفر او هشت فرسخ است چنانچه به ركوع ركعت سوّم نرفته باشد باید نماز را دو ركعتی تمام بخواند و اگر به ركوع ركعت سوّم رفته نمازش باطل است، و در صورتی كه به مقدار خواندن یك ركعت هم وقت داشته باشد باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1392 ـ اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند مثلاً نداند كه
[230]
اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شكسته بخواند چنانچه به نیّت نماز چهار ركعتی مشغول نماز شود و پیش از ركوع ركعت سوّم مسأله را بفهمد باید نماز را دو ركعتی تمام كند و اگر در ركوع ملتفت شود نمازش باطل است و در صورتی كه به مقدار یك ركعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1393 ـ مسافری كه باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیّت نماز دو ركعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد باید نماز را چهار ركعتی تمام كند، و احتیاط مستحب آن است كه بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار ركعتی بخواند.
مسأله 1394 ـ مسافری كه نماز نخوانده اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد یا به جائی برسد كه می خواهد ده روز در آنجا بماند باید نماز را تمام بخواند و كسی كه مسافر نیست اگر در اول وقت نماز نخواند و مسافرت كند در سفر باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1395 ـ اگر از مسافری كه باید نماز را شكسته بخواند نماز ظهر و عصر یا عشاء قضا شود باید آن را دو ركعتی قضا نماید اگرچه بخواهد در وطن قضای آن را بجا آورد، و اگر از كسی كه مسافر نیست یكی از این سه نماز قضا شود باید چهار ركعتی قضا نماید اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.
مسأله 1396 ـ مستحب است مسافر، بعد از هر نمازی كه شكسته می خواند سی مرتبه بگوید: «سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُاللهِ وَلااِلهَ اِلاّاللهُ وَاللهُ اَكْبَر».
نماز قضا
مسأله 1397 ـ كسی كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه مستی نماز نخوانده باشد. ولی نمازهای یومیه ای را كه زن در حال حیض یا نفاس نخوانده است، قضا ندارد.
مسأله 1398 ـ اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را كه خوانده باطل بوده، باید قضای آن را بجا آورد.
مسأله 1399 ـ اگر بچه قبل از تمام شدن وقت ولو به مقدار یك ركعت بالغ شود،
[231]
نماز به نحو اداء بر او واجب است و چنانچه ترك نماید، قضاء آن نماز بر او واجب است و همچنین اگر زن حائض یا نفساء قبل از تمام شدن وقت، عذر آنان برطرف شود.
مسأله 1400 ـ بر شخصی كه نماز جمعه واجب است چنانچه آن را در وقتش انجام ندهد لازم است نماز ظهر را بخواند و چنانچه نماز ظهر را هم ترك كرد باید قضاء نماز ظهر را بجا آورد.
مسأله 1401 ـ قضاء نمازهای واجب را در هر وقتی از شبانه روز می توان انجام داد چه در سفر و چه در حضر، لكن در حضر چنانچه بخواهد نماز در سفر را قضا كند باید به صورت قصر قضا كند و برعكس چنانچه بخواهد در سفر نماز قضا شده در حضر را انجام دهد باید به صورت تمام قضا كند.
مسأله 1402 ـ چنانچه نماز در مكانهایی كه مانند مسجدالحرام مكلف مخیر بین قصر و اتمام است خوانده نشود، احتیاط واجب آن است كه چنانچه در غیر آن امكنه قضاء كند به صورت قصر انجام دهد و چنانچه در همان امكنه بخواهد قضا كند مخیر است بین قصر و اتمام.
مسأله 1403 ـ كسی كه نماز قضا دارد باید در خواندن آن سستی نكند لكن واجب نیست فوراً آن را انجام دهد.
مسأله 1404 ـ كسی كه نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند.
مسأله 1405 ـ احتیاط واجب، رعایت ترتیب در قضاء نمازهای یومیه است، و در نمازهایی كه در اداء آنها ترتیب لازم است مانند نماز ظهر و عصر، لازم است در قضا ترتیب بین آنها رعایت شود.
مسأله 1406 ـ اگر بخواهد قضای چند نماز غیر یومیه مانند نماز آیات را بخواند یا مثلاً بخواهد قضای یك نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند، لازم نیست آنها را به ترتیب قضا نماید.
مسأله 1407 ـ اگر كسی نداند كه نمازهایی كه از او قضا شده كدام یك جلوتر بوده لازم نیست به طوری بخواند كه ترتیب حاصل شود و می تواند هركدام را مقدم بدارد.
مسأله 1408 ـ اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند و ورثه علم به ترتیب نمازهای فوت شده داشته باشند لازم است ترتیب رعایت شود، و بنابراین صحیح نیست برای میت چند نفر را در یك وقت برای نماز اجیر نمود و لازم است برای هریك
[232]
از آنها وقتی را معین نمود و اگر ترتیب قضا شدن را نمی دانند این شرط لازم نیست.
مسأله 1409 ـ كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلاً نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافی است، لكن احتیاط واجب آن است چنانچه شماره آنها را قبلاً می دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند.
مسأله 1410 ـ كسی كه نمازِ قضای روزی كه می خواهد نماز اداء را بخواند بر او واجب باشد، احتیاط واجب تقدیم نماز قضاء بر نماز اداء همان روز است.
مسأله 1411 ـ تا انسان زنده است اگرچه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد، دیگری نمی تواند به عنوان نائب نمازهای او را قضا كند.
مسأله 1412 ـ نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هردو یك نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشكال ندارد.
مسأله 1413 ـ مستحب است بچّه ممیّز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند، بلكه مستحب است او را به قضای نمازها هم وادار نمایند.
نماز قضای پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است
اگر پدر نماز خود را به جهت عذری كه داشته است بجا نیاورده باشد، بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش بجا آورد، یا برای او اجیر بگیرد بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد، بنابر احتیاط واجب همینطور عمل كند. و اگر پدر روزه را به جهت مرض یا سفر نگرفته باشد در صورتی كه در زمان حیات می توانسته قضا كند و نكرده باید پسر بزرگتر قضا كند.
مسأله 1414 ـ احتیاط واجب آن است كه پسر بزرگتر نماز و روزه فوت شده مادر را قضا نماید.
مسأله 1415 ـ بر پسر بزرگتر قضاء نمازهای مربوط به خود پدر و مادر واجب است اما قضاء نمازهایی كه بر آنها به نحو استیجار واجب شده یا اینكه از پدر یا مادر آنها بر ذمّه آنها بوده، واجب نیست.
مسأله 1416 ـ بر پسرِ پسر (نوه) قضای نماز میّت در صورتی كه در حال مردن
[233]
میّت، از همه بچه های او بزرگتر باشد واجب نیست، و احتیاط واجب آن است كه اگر میّت فرزندی نداشته باشد، نمازهای او را قضا كند.
مسأله 1417 ـ لازم نیست كه پسر بزرگتر در حال مردن پدر یا مادر، بالغ باشد بلكه چنانچه طفل باشد بعد از بلوغ لازم است قضا كند و چنانچه قبل از بلوغ بمیرد بر فرزند بعدی واجب نیست.
مسأله 1418 ـ چنانچه یكی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
مسأله 1419 ـ لازم نیست پسر بزرگتر وارث میّت باشد، بنابراین حتی اگر از ارث به یكی از اسباب منع مانند قتل یا كفر، ممنوع باشد، قضا واجب است.
مسأله 1420 ـ اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است، قضا بر هیچ كدام واجب نیست، لكن احتیاط مستحب آن است كه نماز و روزه پدر یا مادر را بین خودشان تقسیم كنند یا به وسیله قرعه یكی را برای انجام آن معیّن نمایند.
مسأله 1421 ـ اگر میّت وصیّت كرده باشد كه برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن كه اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست و همچنین اگر كسی مجاناً از طرف میّت، نماز و روزه او را قضا نماید.
مسأله 1422 ـ در بلند خواندن یا آهسته خواندن نماز، پسر بزرگتر باید به وظیفه خویش عمل نماید یعنی قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء را باید بلند بخواند اگرچه از طرف مادر قضا نماید.
مسأله 1423 ـ چنانچه دو پسر با یكدیگر دوقلو باشند، آن كسی كه زودتر متولد شده است بزرگتر است ولو اینكه نطفه دیگری زودتر منعقد شده باشد.
مسأله 1424 ـ در صورتی كه شخص در وسط وقت بعد از گذشتن مقداری كه امكان خواندن نماز در آن بود بمیرد، قضاء آن نماز بر پسر بزرگتر واجب است.
مسأله 1425 ـ در صورتی كه میت پسر نداشته باشد یا پسر بزرگتر قبل از خواندن نماز قضای پدر بمیرد بر دیگران واجب نیست نماز قضای میت را بخوانند، و چنانچه وصیت به قضا كرده باشد باید از ثلث مال او انجام داد.
مسأله 1384 ـ كسی كه می داند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند اگر در غیر چهار مكانی كه در مسأله پیش گفته شد عمداً نمازش را تمام بخواند، نمازش
[229]
باطل است. و نیز اگر فراموش كند كه نماز مسافر شكسته است و تمام بخواند بنابر احتیاط واجب باید اگر وقت هم گذشته قضا نماید.
مسأله 1385 ـ كسی كه می داند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند اگر بدون توجه و به طور عادت نمازش را تمام بخواند نمازش باطل است و نیز اگر حكم مسافر و سفر خود را فراموش كرده باشد در صورتی كه وقت داشته باشد نمازش را دوباره بخواند بلكه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.
مسأله 1386 ـ مسافری كه نمی داند باید نماز را شكسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
مسأله 1387 ـ مسافری كه می داند باید نماز را شكسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند مثلاً نداند كه در سفر هشت فرسخی باید شكسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی كه وقت باقی است باید نماز را شكسته بخواند و اگر وقت گذشته قضای نماز شكسته را باید بجا آورد.
مسأله 1388 ـ مسافری كه می داند باید نماز را شكسته بخواند اگر به گمان اینكه سفر او كمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند وقتی بفهمد سفرش هشت فرسخ بوده نمازی را كه تمام خوانده باید دوباره شكسته بخواند و اگر وقت هم گذشته قضای آن را به صورت شكسته بخواند.
مسأله 1389 ـ اگر فراموش كند كه مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شكسته بجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست ولی اگر به علت نسیانِ حكم بوده، به احتیاط واجب قضای آن را در خارجِ وقت بجا آورد.
مسأله 1390 ـ كسی كه باید نماز را تمام بخواند اگر شكسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است.
مسأله 1391 ـ اگر مشغول نماز چهار ركعتی شود و در بین نماز یادش بیاید كه مسافر است یا ملتفت شود كه سفر او هشت فرسخ است چنانچه به ركوع ركعت سوّم نرفته باشد باید نماز را دو ركعتی تمام بخواند و اگر به ركوع ركعت سوّم رفته نمازش باطل است، و در صورتی كه به مقدار خواندن یك ركعت هم وقت داشته باشد باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1392 ـ اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند مثلاً نداند كه
[230]
اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شكسته بخواند چنانچه به نیّت نماز چهار ركعتی مشغول نماز شود و پیش از ركوع ركعت سوّم مسأله را بفهمد باید نماز را دو ركعتی تمام كند و اگر در ركوع ملتفت شود نمازش باطل است و در صورتی كه به مقدار یك ركعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1393 ـ مسافری كه باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیّت نماز دو ركعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد باید نماز را چهار ركعتی تمام كند، و احتیاط مستحب آن است كه بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار ركعتی بخواند.
مسأله 1394 ـ مسافری كه نماز نخوانده اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد یا به جائی برسد كه می خواهد ده روز در آنجا بماند باید نماز را تمام بخواند و كسی كه مسافر نیست اگر در اول وقت نماز نخواند و مسافرت كند در سفر باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1395 ـ اگر از مسافری كه باید نماز را شكسته بخواند نماز ظهر و عصر یا عشاء قضا شود باید آن را دو ركعتی قضا نماید اگرچه بخواهد در وطن قضای آن را بجا آورد، و اگر از كسی كه مسافر نیست یكی از این سه نماز قضا شود باید چهار ركعتی قضا نماید اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.
مسأله 1396 ـ مستحب است مسافر، بعد از هر نمازی كه شكسته می خواند سی مرتبه بگوید: «سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُاللهِ وَلااِلهَ اِلاّاللهُ وَاللهُ اَكْبَر».
نماز قضا
مسأله 1397 ـ كسی كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه مستی نماز نخوانده باشد. ولی نمازهای یومیه ای را كه زن در حال حیض یا نفاس نخوانده است، قضا ندارد.
مسأله 1398 ـ اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را كه خوانده باطل بوده، باید قضای آن را بجا آورد.
مسأله 1399 ـ اگر بچه قبل از تمام شدن وقت ولو به مقدار یك ركعت بالغ شود،
[231]
نماز به نحو اداء بر او واجب است و چنانچه ترك نماید، قضاء آن نماز بر او واجب است و همچنین اگر زن حائض یا نفساء قبل از تمام شدن وقت، عذر آنان برطرف شود.
مسأله 1400 ـ بر شخصی كه نماز جمعه واجب است چنانچه آن را در وقتش انجام ندهد لازم است نماز ظهر را بخواند و چنانچه نماز ظهر را هم ترك كرد باید قضاء نماز ظهر را بجا آورد.
مسأله 1401 ـ قضاء نمازهای واجب را در هر وقتی از شبانه روز می توان انجام داد چه در سفر و چه در حضر، لكن در حضر چنانچه بخواهد نماز در سفر را قضا كند باید به صورت قصر قضا كند و برعكس چنانچه بخواهد در سفر نماز قضا شده در حضر را انجام دهد باید به صورت تمام قضا كند.
مسأله 1402 ـ چنانچه نماز در مكانهایی كه مانند مسجدالحرام مكلف مخیر بین قصر و اتمام است خوانده نشود، احتیاط واجب آن است كه چنانچه در غیر آن امكنه قضاء كند به صورت قصر انجام دهد و چنانچه در همان امكنه بخواهد قضا كند مخیر است بین قصر و اتمام.
مسأله 1403 ـ كسی كه نماز قضا دارد باید در خواندن آن سستی نكند لكن واجب نیست فوراً آن را انجام دهد.
مسأله 1404 ـ كسی كه نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند.
مسأله 1405 ـ احتیاط واجب، رعایت ترتیب در قضاء نمازهای یومیه است، و در نمازهایی كه در اداء آنها ترتیب لازم است مانند نماز ظهر و عصر، لازم است در قضا ترتیب بین آنها رعایت شود.
مسأله 1406 ـ اگر بخواهد قضای چند نماز غیر یومیه مانند نماز آیات را بخواند یا مثلاً بخواهد قضای یك نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند، لازم نیست آنها را به ترتیب قضا نماید.
مسأله 1407 ـ اگر كسی نداند كه نمازهایی كه از او قضا شده كدام یك جلوتر بوده لازم نیست به طوری بخواند كه ترتیب حاصل شود و می تواند هركدام را مقدم بدارد.
مسأله 1408 ـ اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند و ورثه علم به ترتیب نمازهای فوت شده داشته باشند لازم است ترتیب رعایت شود، و بنابراین صحیح نیست برای میت چند نفر را در یك وقت برای نماز اجیر نمود و لازم است برای هریك
[232]
از آنها وقتی را معین نمود و اگر ترتیب قضا شدن را نمی دانند این شرط لازم نیست.
مسأله 1409 ـ كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلاً نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافی است، لكن احتیاط واجب آن است چنانچه شماره آنها را قبلاً می دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند.
مسأله 1410 ـ كسی كه نمازِ قضای روزی كه می خواهد نماز اداء را بخواند بر او واجب باشد، احتیاط واجب تقدیم نماز قضاء بر نماز اداء همان روز است.
مسأله 1411 ـ تا انسان زنده است اگرچه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد، دیگری نمی تواند به عنوان نائب نمازهای او را قضا كند.
مسأله 1412 ـ نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هردو یك نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشكال ندارد.
مسأله 1413 ـ مستحب است بچّه ممیّز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند، بلكه مستحب است او را به قضای نمازها هم وادار نمایند.
نماز قضای پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است
اگر پدر نماز خود را به جهت عذری كه داشته است بجا نیاورده باشد، بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش بجا آورد، یا برای او اجیر بگیرد بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد، بنابر احتیاط واجب همینطور عمل كند. و اگر پدر روزه را به جهت مرض یا سفر نگرفته باشد در صورتی كه در زمان حیات می توانسته قضا كند و نكرده باید پسر بزرگتر قضا كند.
مسأله 1414 ـ احتیاط واجب آن است كه پسر بزرگتر نماز و روزه فوت شده مادر را قضا نماید.
مسأله 1415 ـ بر پسر بزرگتر قضاء نمازهای مربوط به خود پدر و مادر واجب است اما قضاء نمازهایی كه بر آنها به نحو استیجار واجب شده یا اینكه از پدر یا مادر آنها بر ذمّه آنها بوده، واجب نیست.
مسأله 1416 ـ بر پسرِ پسر (نوه) قضای نماز میّت در صورتی كه در حال مردن
[233]
میّت، از همه بچه های او بزرگتر باشد واجب نیست، و احتیاط واجب آن است كه اگر میّت فرزندی نداشته باشد، نمازهای او را قضا كند.
مسأله 1417 ـ لازم نیست كه پسر بزرگتر در حال مردن پدر یا مادر، بالغ باشد بلكه چنانچه طفل باشد بعد از بلوغ لازم است قضا كند و چنانچه قبل از بلوغ بمیرد بر فرزند بعدی واجب نیست.
مسأله 1418 ـ چنانچه یكی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
مسأله 1419 ـ لازم نیست پسر بزرگتر وارث میّت باشد، بنابراین حتی اگر از ارث به یكی از اسباب منع مانند قتل یا كفر، ممنوع باشد، قضا واجب است.
مسأله 1420 ـ اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است، قضا بر هیچ كدام واجب نیست، لكن احتیاط مستحب آن است كه نماز و روزه پدر یا مادر را بین خودشان تقسیم كنند یا به وسیله قرعه یكی را برای انجام آن معیّن نمایند.
مسأله 1421 ـ اگر میّت وصیّت كرده باشد كه برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن كه اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست و همچنین اگر كسی مجاناً از طرف میّت، نماز و روزه او را قضا نماید.
مسأله 1422 ـ در بلند خواندن یا آهسته خواندن نماز، پسر بزرگتر باید به وظیفه خویش عمل نماید یعنی قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء را باید بلند بخواند اگرچه از طرف مادر قضا نماید.
مسأله 1423 ـ چنانچه دو پسر با یكدیگر دوقلو باشند، آن كسی كه زودتر متولد شده است بزرگتر است ولو اینكه نطفه دیگری زودتر منعقد شده باشد.
مسأله 1424 ـ در صورتی كه شخص در وسط وقت بعد از گذشتن مقداری كه امكان خواندن نماز در آن بود بمیرد، قضاء آن نماز بر پسر بزرگتر واجب است.
مسأله 1425 ـ در صورتی كه میت پسر نداشته باشد یا پسر بزرگتر قبل از خواندن نماز قضای پدر بمیرد بر دیگران واجب نیست نماز قضای میت را بخوانند، و چنانچه وصیت به قضا كرده باشد باید از ثلث مال او انجام داد.